Sculptuur (FIJN)

1. Kleine leuke beeldjes van 10 a 30 cm met geringe beetjes klei.
2. Skelet is van dun ijzerdraad en met de hand te buigen.
3. Gering gewicht met kleine sokkel (Basis)
4. Kan grotendeels binnen gemaakt worden aan een bureau .
5. Geen mechanisme gereedschap nodig, fijn gereedschap is voldoende.

Sculptuur (GROF)

1. Wat grotere / zwaardere sculpturen, groter dan 30  cm
2. Skelet vereist grover ijzerdraad/tapeindes niet met hand te buigen.
3. Basis dient deugdelijk, stevig te zijn voor goede ondersteuning.
4. Werkbank, Bankschroef nodig voor werkzaamheden
5. Mechanisch gereedschap (Dremel, slijptol) of ijzerzaag
   

Aangezien deze sculptuur circa 50 cm is valt deze voor mij onder de grove sculpturen.

hieronder een algemene opsomming van wat (grove) basis materialen die je nodig hebt.

Gebruik niet alleen een goed stofmasker maar ook alle benodigde beschermingsmiddelen voor de juiste taak uiteraard, zoals veiligheidsbril, gehoorbescherming, en beschermende kleding etc..

1. Zelfdrogende klei (v.b. Darwi classic, vermijd goedkope merken klei bij veel details)
2. Grof IJzerdraad en tapeindes voor de basis ( meestal M6 tapeinde van ijzer en/of RVS.)
3. Fijner ijzerdraad voor vingers en tenen te verstevigen . ( Ø 1,2 mm)
4. Tyraps en (ijzer) binddraad om het frame aan elkaar te binden.
5. Textielverharder (zoals Paverpol of Pretex) en lappen.
6. Volièregaas voor de rok/tutu (denk dat de rok. tutu genoemd wordt maar weet niet zeker :-))
7. Gereedschap voor het bewerken van het ijzerdraad, tangen, vijlen zagen etc..
8. Schuurpapier, Dremel, paar houtvijlen of een rasp is wel handig.
9. Hout voor de sokkel, en materialen om hout te zagen, schuren en te bewerken.
10. regulier klus gereedschap zoals tangen, zaag hamer etc.
    

Een sculptuur maken van zelfdrogende klei. hoe doe je dat en hoe pak je dat aan. Probeer vooraf al te bedenken wat je eindresultaat gaat worden. Heeft de sculptuur bijvoorbeeld iets in zijn hand dan moet dat object vooraf al in het frame aanwezig zijn. Heeft het beeld zeer dunne gevoelige delen, bijvoorbeeld een hoedenrand of een rok dan moet dat tijdens het proces versterkt worden met doek en/of gaas. Uitgeharde klei breekt bij het minst en geringste, hoe gaan we dat voorkomen. Ik zal je proberen om mee te nemen in deze problemen en oplossingen. Let wel, ik ben geen professionele beeldhouwer, maar gewoon een enthousiaste ontdekker die dingen uitprobeert en die graag het plezier wil delen dat je hiermee kunt beleven.

Als je weet wat je wilt maken en hoe je dat gaat aanpakken begin dan met een schets op ware grootte. Als je een foto of afbeelding hebt, let dan op dat deze geen verkorting heeft, maar de ware proporties weergeeft. de ware proporties zijn belangrijk omdat we het skelet gaan afmeten a.d.h.v. de schets.

Leg de tapeindes op het papier om de lengte in te schatten en af te zagen.  Het kan een hele simpele schets met louter en alleen de buitenlijnen zijn aangezien het dient als leidraad  voor het vormen van het skelet. (zie afbeelding links voor de balletdanseres, afbeelding rechts is van een ander beeld maar laat goed zien hoe je de juiste lengtes draadeind kunt afmeten.

De schets is natuurlijk plat, dus aan de hand van de schets kan je de lengte van ieder deel bepalen. De richting zul je zelf op gevoel moeten inschatten. Je moet n.a.v. de schets/foto het skelet naar eigen inzicht in de juiste richting buigen.

Als je werkt met een fysiek voorbeeld,  zie afbeelding rechtsboven, dan is het wat makkelijker om het skelet in te schatten en af te meten omdat je dan niet alleen de lengte maar ook de richting kunt zien aan het voorbeeld.

In het geval van de balletdanseres die ik wil maken heb ik alleen een schets.

Ik gebruik meestal ijzeren of RVS tapeinden. IJzer is wat eenvoudiger te buigen dan RVS. het voordeel van tapeinden is dat je het gelijk vast kan schroeven aan een werkplank. Als je de werkplank net zo dik maakt als de uiteindelijke sokkel, dan kun je de sculptuur aan het eind eenvoudig op de sokkel overzetten met dezelfde moeren.

Voor de balletdanseres schat ik in dat M6 voldoende stevigheid bied.

De voeten bout ik vast op de werkplank en met tyraps en binddraad maak ik het skelet stevig vast, dat er geen beweging meer inzit. De draadeindes van de handen zaag ik net boven de ellenbogen af. Omdat de vingers een belangrijke houding aannemen in ballet wil ik voor iedere vinger een aparte ijzerdraad als versteviging (zie afbeelding rechtsonder)

Voor de vingers en de duim neem ik 5 ijzerdraden van Ø 1.2 mm dik. De lengte van het ijzerdraad overdrijf ik een beetje want aan het eind van het proces, als de vingers geheel klaar zijn, zal ik het overtollige ijzerdraad afknippen.  Het ijzerdraad voorkomt dat de vingers afbreken. Omdat er straks nog een flinke laag klei over de onderarm komt valt alle binddraad van de 5 dunne draden weg onder de klei. (vooruitdenken).

Nu het skelet gereed en stevig is kunnen we klei aan gaan brengen.

Houd rekening met een meerdere dagen proces omdat je in lagen moet werken. 1 cm dikke kleilaag duurt ongeveer 1 dag om te drogen. Mijn ervaring is dat je het niet zo serieus moet nemen, maar als je echt te dik gaat werken droogt de binnenlaag niet meer, en verliest het beeld zijn stevigheid, dus dat is iets wat je zeker moet vermijden.

Aangezien je toch in lagen moet werken en iedere dag de laag moet bijschuren gaat het zo wie zo meerdere dagen duren. stap 1 is alle openingen en gaatjes in het skelet op te vullen en te bedekken met klei en flink aan te drukken zodat de romp 1 massief geheel word. Dit goed laten drogen zodat de romp ferm en stevig wordt. De benen en armen kun je ook alvast een laagje klei opzetten. Werk met iedere laag iets dichter naar het gewenste eindresultaat. Zoals je aan de afbeelding links kunt zien lijkt het in het begin nog rommelig, maar de grove vormen worden zichtbaar.

Iedere dag beoordeel je de opgedroogde vorm, schuur je weg waar je ontevreden over bent en vul je klei bij waar je dat nodig vind. Bouw dagelijks lagen op richting het gewenste resultaat. (zie afbeelding rechts)

Halverwege het proces vond ik het een saai beeld worden. Aangezien ik geen verstand heb van ballet heb ik wat vrouwelijk advies ingewonnen en het advies was om een rok/tutu toe te voegen, wellicht wordt het beeld dan wat interessanter van vorm. (OK, daar was ik het mee eens :-)) maar.....

Technisch gezien is een rok een dunne plak van klei die zeer breekbaar is en de tutu zou dus bij het minst geringste afbreken. Besloten om dit probleem hetzelfde op te lossen als vogelvleugels die ik al vaker gemaakt heb.

Eerst van volièregaas een cirkel geknipt en kegelvorm gemaakt. Vervolgens dit aan het beeld vastgezet met 2 componenten lijm. zie afbeelding links Vervolgens het beeld op zijn kop gehangen en een lap stof geknipt. De lap in textielverharder gedrenkt  en op de onderkant van de rok op het gaas gelegd en laten drogen. De volgende dag was de onderkant v/d rok verhard en stevig. Toen het beeld rechtop gezet en aan de bovenkant nogmaals een lap over de rok geknipt en in textielverharder gedrenkt. De stukken lap die tegen buik aan geplakt zijn weggewerkt met een laagje klei. Vervolgens  het geheel weer geschuurd.

Begonnen aan de linkerhand, de Ø 1,2 mm ijzerdraadjes in de vorm van vingers en duim gebogen. Smeer wat natte klei om de draadjes en laat ze een dag drogen. schuur het bij en herhaal het proces

Nu het beeld zijn uiteindelijke vorm heeft kunnen we met de fijne details beginnen. Besteed veel aandacht aan het gezicht en het haar, dat wordt toch altijd het focuspunt. Zorg dat de afmetingen kloppen van mond, neus en ogen. Ik gebruik vaak een vergrootbril of een bureauloep met licht om alle details correct te krijgen. In de loop van de jaren heb ik allerlei handige boetseergereedschap verzameld, maar vaak kom je ook net zo ver met je vingers, nagels, prikkers en ijzerdraad en zelf verzonnen tooltjes als gereedschap.

Op de rok leg ik een dunne toplaag van klei en druk er een reliëf sjabloon in om structuur te krijgen. Ik maak de rechterhand af en schuur het geheel nog goed na. De eindfase bestaat uit enkele dagen oneffenheden wegwerken met kleine beetjes klei en steeds fijner schuren. Zet tijdens iedere keer schuren a.u.b. een (goed) stofmasker op er komt echt heel wat poederstof vanaf, dus werk buiten of op een plek waar het stof geen kwaad kan. 

Als het beeld gereed is schroef ik eenvoudig het werkplankje eraf. Ik merk de plekken van de voeten op de sokkel en boor daar 2 gaten, Vervolgens monteren we de voeten op de uiteindelijke sokkel.

Nu kunnen we het eindresultaat gaan verven en afwerken. Ik heb dit beeld uiteindelijk een metalen bronzen uiterlijk gegeven, maar dat behandel en verfproces is een mooi verhaal voor een volgende BLOG in de toekomst. :-)